مسجد ایاصوفیه (Ayasofya)

موقعیت بر روی نقشه

معرفی و تاریخچه

مسجد ایاصوفیه (Ayasofya) یکی از مشهور ترین و تاریخی‌ ترین بناهای جهان است که در قلب محله سلطان‌ احمد در منطقه فاتیح بخش اروپایی استانبول قرار دارد. این بنای باشکوه در سال 537 میلادی توسط امپراتور بیزانسی «ژوستینیان» ساخته شد و قرن‌ ها به عنوان کلیسا، سپس مسجد، و بعد به عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفت. در سال 2020 دوباره به عنوان مسجد فعال معرفی شد، اما همچنان برای بازدید گردشگران باز است. مسجد ایاصوفیه (Ayasofya) ترکیبی از معماری بیزانسی و اسلامی است و نماد هم‌ زیستی تاریخی دو فرهنگ و تمدن بزرگ به‌ شمار می‌آید. این بنا از سال 1985 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. برای مشاهده اطلاعات بیشتر در مورد موزه ها و مراکز تاریخی استانبول به وب‌ سایت روتا استانبول مراجعه فرمایید.

بخش‌ها و گالری‌های مهم

در بخش داخلی مسجد ایاصوفیه (Ayasofya)، گنبد عظیم مرکزی که یکی از شگفتی‌ های مهندسی دوران باستان است، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. موزاییک‌ های طلایی با تصاویری از حضرت مریم، حضرت مسیح و فرشتگان که به‌ جا مانده از دوران بیزانس هستند. در کنار منبر، محراب و کتیبه‌ های دوران عثمانی، ترکیبی بی‌نظیر از دو فرهنگ را نشان می‌دهند. در طبقه بالکن (گالری بالا)، بازدیدکنندگان می‌توانند نمایی خیره‌کننده از فضای داخلی ایاصوفیه را تجربه کنند. همچنین در محوطه حیاط موزه، آثار تاریخی، ستون‌ های باستانی و آرامگاه‌ های متعددی وجود دارد که همگی گویای عمق تاریخی این بنا هستند.

ویژگی‌های خاص

مسجد ایاصوفیه (Ayasofya) تنها بنای جهان است که در طول تاریخ سه کاربری کاملاً متفاوت داشته است؛ ابتدا به عنوان کلیسای جامع بیزانسی، سپس مسجد بزرگ عثمانی و در نهایت به عنوان یک موزه جهانی شناخته شد. این ترکیب فرهنگی، باعث شده تا ایاصوفیه به‌ عنوان یکی از نمادهای مهم هم‌ زیستی هنر مسیحی و اسلامی در جهان شناخته شود. موزاییک‌ های بیزانسی با تصاویر مذهبی، در کنار کتیبه‌ ها و عناصر معماری اسلامی، فضایی منحصر به‌ فرد خلق کرده‌اند. گنبد عظیم مرکزی که به‌ نظر می‌رسد در فضا معلق است، یکی از شاهکارهای مهندسی دوران باستان به شمار می‌رود. این مجموعه در سال 1985 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد و تا امروز میلیون‌ ها بازدیدکننده را از سراسر جهان به خود جذب کرده است.

روزها و ساعات بازدید

ایاصوفیه اکنون به عنوان مسجد فعال فعالیت می‌کند، اما گردشگران همچنان می‌توانند در ساعات غیر نماز از آن بازدید کنند. گردشگران می‌توانند از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ عصر از مجموعه بازدید کنند و آخرین زمان ورود ساعت ۱۸:۰۰ است. این بازدید در تمامی روزهای هفته امکان‌ پذیر است و فقط در برخی مناسبت‌ های رسمی ترکیه ممکن است تعطیل باشد.

هزینه بازدید / بلیت

نمازگزاران می‌توانند به‌صورت رایگان وارد موزه ایاصوفیه (Ayasofya Museum) شوند، اما برای بازدید از بخش‌هایی مانند گالری بالایی که مخصوص گردشگران است، باید بلیت تهیه کنند. هزینه بازدید از این بخش در سال 2025 برای بزرگسالان 25 یورو اعلام شده. و امکان استفاده از کارت موزه ترکیه برای ورود به این قسمت وجود ندارد. این مبلغ ممکن است بر اساس ملیت یا شرایط خاص کمی تغییر کند.

موقعیت و دسترسی

مسجد ایاصوفیه (Ayasofya) در قلب منطقه تاریخی سلطان‌ احمد قرار دارد و گردشگران می‌توانند در فاصله‌ای بسیار کوتاه از آن به جاذبه‌ های مشهوری مانند مسجد آبی، آب‌ انبار باسیلیکا و کاخ توپکاپی دسترسی داشته باشند. نزدیک‌ ترین ایستگاه تراموا به این بنا، ایستگاه Sultanahmet از خط T1 است که از طریق آن می‌توان به راحتی از نقاط مختلف شهر به ایاصوفیه دسترسی پیدا کرد. همچنین از طریق متروبوس و سپس با تغییر خط در ایستگاه Aksaray و سوار شدن به تراموا، می‌توان از مناطق غربی استانبول به این مکان دست یافت. گردشگران می‌توانند با پیاده‌روی از محله‌های توریستی اطراف به‌راحتی خود را به این مکان تاریخی برسانند. همچنین تاکسی‌های شهری گزینه مناسبی برای دسترسی سریع‌تر به این مجموعه هستند..

نکات مهم برای بازدیدکنندگان

برای بازدید از فضای داخلی ایاصوفیه که اکنون به عنوان مسجد فعالیت می‌کند، داشتن پوشش مناسب الزامی است. بانوان باید روسری به همراه داشته باشند و ورود با کفش به فضای داخلی مجاز نیست؛ به همین منظور در ورودی کیسه کفش ارائه می‌شود. امکان عکاسی بدون فلش در فضای داخلی وجود دارد و توصیه می‌شود برای دور ماندن از ازدحام، در ساعات اولیه صبح یا اواخر عصر از بنا بازدید شود. همچنین در محل، تورهای صوتی و راهنمایان محلی برای توضیح بخش‌های مختلف در دسترس هستند.